Pirwa - zagadka do rozwiązania

Dzisiaj wyjątkowo poruszymy temat niekoniecznie Śląski. 

Tak ponoć wyglądał Pirwa ;)

Wszystko zaczęło się od boga "Pirwa" w hetyckiej mitologii na którego natknęłam się wczoraj, w trakcie czytania książki "Magia i wróżbiarstwo u Hetytów" Macieja Popko (Hetyci to lud indoeuropejski zamieszkujący niegdyś tereny dzisiejszej Turcji, który swego czasu był wielką potęgą na miarę Mezopotamii- w sporym uproszczeniu). Skojarzenia miałam wiadome, a jeszcze będąc na świeżo po napisaniu tekstu na bloga, gdzie pojawił się wątek indoeuropejski zastanowiło mnie czy aby ten "Pirwa" powiązany jest jakoś z naszym określeniem "pierwszy", czy też "dawniej". Pierwszym tropem, który potwierdził moje przypuszczenia stała się informacja, że Pirwa był bogiem z panteonu luwijskiego (lud indoeuropejski żyjący w Anatolii, zasymilowany z Hetytami). Specjalizował się on w koniach i był patronem władców. Znalazłam również u Słowian bóstwo imieniem Prowe, w różnych formach odmieniane, co nasunęło mi skojarzenia z Pirwą. Zastanawiało mnie szczególnie to, w jakim stopniu wszelkie słowa gdzie pojawiają się po sobie spółgłoski "prw" mają związek z pierwszeństwem danego bóstwa, czy jego dawnością (istnieje takie słowo?). Zabrałam się więc do zadania, na postawie którego powstał w mej głowie jakiś prymitywny schemat. Muszę nadmienić, że w tzw. międzyczasie skonsultowałam się z pewnym badaczem Słowian, który nota bene jest członkiem mojej rodziny i ten, zwrócił mi uwagę na to, że u Irańczyków Gwiazdozbiór Plejad nazywał się PRWI i był pierwszym gwiazdozbiorem sogdyjskich i chorezmijskich stacji księżycowych. To poruszyło mój umysł, stwierdziłam, że przydałoby się upewnić czy tak, jak w przypadku liczebników głównych (czyli zwyczajnych liczb) podobieństwo między językami indoeuropejskimi występuje także w przypadku słowa "pierwszy". Oto efekt.
 

praindoeuropejski   prhmo, prhwo 

ukraiński*: pierszyj
rumuński: in primul rand
macedoński: prwa
chorwacki: prvi
czeski: prvni
angielski: prime
francuski: prime
grecki: prota
włoski: prima
łaciński: primus
łotewski: pirmais
litewski: pirmas
albański: i parë
urdu*: phly
bengalski*: prathama
hindi*: pahle
serbski: prvo
słowacki: prvy
portugalski: primeiro
rosyjski*: pierwyj

„Dawniej” podobne do „pierwszy” (być może związane z tym słowem)

grecki: proigumenos
słoweński: prej
hindi*: pahle
bengalski*: ita: pürbe (fonetycznie bardzo zbliżone do „pirwe”)
polski: najpierw, pierwej

* języki z gwiazdką to języki, które musiałam poddać transkrypcji (inny alfabet) 

Chcę dodać, że tutaj słówka są wyjątkowo podobne do siebie, kiedy na zajęciach profesor prezentował nam inne przykłady podobieństw, podobieństwa te były nie przekonujące, wręcz daleko idące. Wynika to z tego, że cały wic polega na warstwie fonetycznej. Wyrazy, które na pierwszy rzut oka wydają się zupełnie różne być może jeszcze tysiąc lat temu (nie mówiąc już o dawniejszych czasach) prawdopodobnie były bardziej zbliżone brzmieniowo, ale pod wpływem kontaktów z ludami nieindoeuropejskimi, czy z wygody wymawiających uległy deformacji. Takie zmiany językowe obserwujemy do dziś, więc można przyjąć, że prymitywny język oparty na wydawaniu odgłosów przypominających chrząkanie musiał się "zmiękczyć". Najbardziej zainteresowało mnie to podobieństwo fonetycznej "pierwej" do bengalskiego stranskryptowanego "pürbe". Zawierzając programowi do transkrypcji należy to czytać z umlałtem. Spróbujcie sami! Brzmi podobnie. 

Wniosek mi się też nasunął że idąc od Polski po półwysep bałkański i dalej w kierunku na Wschód wersja wydaje się znacznie bliższa zrekonstruowanemu praindoeuropejskiemu słowu. Można powiedzieć śmiało, że barbarzyńskość brzmienia tych języków rzuca się na uszy. Podczas gdy idąc od nas na Zachód następuje pewne załagodzenie. 

Zapewne ktoś to już badał takie podobieństwa pomiędzy słowem "pierwszy". Na chwilę obecną cel mam jeden: dociec jak "pierwszy" jest po luwijsku. Jeszcze tego nie znalazłam. Od tego właściwie zależy na ile Pirwa ma związek z tym słowem. Drugim ważnym zagadnieniem do rozstrzygnięcia jest czy Pirwa i Prowe byli pierwotnie tym samym bóstwem, które zostało przez lata zmodyfikowane.

Dowiem się i napiszę niezwłocznie :).