niedziela, 16 grudnia 2012

Ślonski przi stole

Debiut w pisaniu po Śląsku, pewno wiele można mi zarzucić, ale najlepiej uczyć się na błędach. Z racji na całkowity brak znajomości jakiejkolwiek  kodyfikacji śląskiego piszę instynktownie. Oczywiście "o" ma ciemne brzmienie - zrezygnowałam z pisania "u", albo "ł" przed "o". Każdy oczywiście mógłby powiedzieć, że pewne słowa można zastąpić innymi... Przyznaję bez bicia, nie jestem żadnym autorytetem, piszę jak potrafię!

 Ślonski od bajtla mi towarziszoł, ino nojwiyncyj przi stole. U mie to fater warzył uobiod na niedziela i przi tym śpiwoł i gadoł sam ze sobom. Kożden obiod wyglondoł tak samo. On śpiewo a jo i mój brat przychodzimy do niygo co chwila i się pytomy: "Kiedy bydzie gotowe?".
Jak on tak śpiewoł, a śpiewoł fest głośno i plonsał po kuchni choby zakochany, moglymy się czegoś nauczyć, szybko nom te jiygo piosenki wpadały w ucho. Do jigo "hitów" kuchennych noleżały: "Aj due rajne fazole som fajne, aj due rajne fazole som fest!" (teroz wiym, że to refren z "Ballady o babuciu") "Jestech poziomkom", "Jak jo jechał do Gliwic" i wiyrsz Gałczyńskiygo gdzie było "Pewna pani z Marsałkowskiej kupowała synkę z groskiem. W towazystwie swego męza ponurego draba". Wołoł tyż do mie: "Czekej na mnie pod klopsztangom, ja tam byda lub nie byda" (potym dodowoł, że nimo w ślunsko "lub", jes "abo", a to ino do rytmu tak mo być).  A, ja! Miałach jeszcze jedyn hit od fatra jak warzył- "Obalyly halba" Koala Bandu. Fajny tekst! "Naplumpali bala, bala naplumpali- w szpila se zagrali i śpiewali tak: Ło kule kule na mole kule". Tako afrykańsko ta nuta. Takie to dziwne było, ale wesołe. Tak to z samym chopym jes, co niy mo baby, ale gotować umiy i lubi.

 Co on nom przyrychtowoł? Przede sziskim - miynso! I choć my byli bajtle, to zdarzało się że warzył nam jako tusto świnia, serca kurze czy inne świństwo, co sam chyntnie potem zeżarł. Ale miynso to była podstawo. Po miynsie - gynsta zupa (w kolejności jedzenia no to oczywiście przed miynsem), czasym nudel, a nojlepiyj jako spagetti. Żodnych piyrogów, nalyśników i innych takich. Piyrogi ino kupne i nojlepiyj z miynsem. Roz mie i bratu zrobioł takie z grzybami, poloł jogurtym i nom tumaczył, że to z serym i truskawkami. My tego żreć nie chcieli. A fuj!

  A jak żech sie umarasiła obiodem to mi padoł tako puenta ze starygo ślonskiego kawału- padoł mi tak: "Fater!! Mocie nudel na pysku!!". Jo, jigo cera a czyńściowo tyż gorol (krojcok rasowy abo pół elf- pół ogr) śmiałach się i obcierała gymbe rynkawem. Nie szisko rozumiałach, jak godoł, dugo sie zastanawiałach czemu sie godo "Chow sie" na dowidzynia. Ale to fajnie brzmi, sie miło sucho, to chyba od "Chowaj się w zdrowiu"...
 Starzik to do mie pieszczotliwie padoł "Bo jak cie trzasne w ten twój poniymiecki łomylok!". Mało kto wiy co to łomylok, nawet śród ślonzoków, bo to w różnych czyńsciach ślunska różnie jes. Łomylok to taka "jadaczka" od łomylania, łomylok sie godo na dziadka do orzechów.

 Jak jo powoli jadła abo co gorsza jadła i klachała to mi fater padoł: Papej, papej, bydziesz Rus." na co odpowiedziom było "Jo ni chca być Rus, jo już wola być volksdojcz". I tak obiod w obiod cytowoł ty same teksty, a łon mjoł jeszcze taki talynt, że zapominoł komu to godoł i się powtorzoł cołki czas.

 Wiela sie tak nauczyłam, choć niy wiedziałach wtedy, że to som takie jynzykowe "relikty przeszłości".

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz